Κριτήρια θα θεσπίσει, «επιβάλλοντάς τα» στα ΑΕΙ, το υπουργείο Παιδείας για την ίδρυση νέων μεταπτυχιακών προγραμμάτων και την έγκριση των υπαρχόντων. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», πρόθεση του υπουργείου είναι η ρύθμιση να προωθηθεί προς ψήφιση κατά το τρέχον ακαδημαϊκό έτος, ώστε να εφαρμοστεί από το 2016-2017. Μεταξύ των κριτηρίων έγκρισης κάθε πρότασης για μεταπτυχιακό θα είναι η πρόσληψη νέων επιστημόνων ως κίνητρο για την «απελευθέρωση» θέσεων εργασίας υπέρ νέων επιστημόνων, αφού το υπουργείο εμμένει στην απαγόρευση στους καθηγητές πλήρους απασχόλησης να αμείβονται πλέον από τη συμμετοχή τους στα μεταπτυχιακά προγράμματα. Η σχετική απαγόρευση περιλαμβάνεται στο άρθρο 9, παράγραφος 16 του νομοσχεδίου που παρουσίασε η νυν ηγεσία του υπουργείου, και το οποίο θα τεθεί στον εθνικό διάλογο. Από αξιολόγηση θα περάσει και το ύψος των διδάκτρων.

Ειδικότερα, η αξιολόγηση των μεταπτυχιακών προγραμμάτων στα ελληνικά ΑΕΙ κρίνεται απαραίτητη από την ηγεσία του υπουργείου, διότι θεωρείται ότι τα τελευταία χρόνια υπάρχουν περιπτώσεις «εμπορευματοποίησης» των μεταπτυχιακών. Συγκεκριμένα, υπάρχουν πάνω από 500 μεταπτυχιακά, ισόποσα μοιρασμένα ανάμεσα σε εκείνα που έχουν δίδακτρα (έως 8.000 ευρώ) και σε όσα δεν έχουν δίδακτρα (ορισμένα έχουν μόνο τέλη εγγραφής, στα 150 ευρώ). Κυβερνητικά στελέχη θεωρούν ότι πολλά από τα μεταπτυχιακά με δίδακτρα δημιουργήθηκαν τα τελευταία χρόνια, με βασικό στόχο να βοηθήσουν τους πανεπιστημιακούς να καλύψουν τις μισθολογικές τους απώλειες. Η αμοιβή των καθηγητών σε ένα μέσο μεταπτυχιακό είναι περίπου 50 με 60 ευρώ την ώρα. Αλλωστε, η ζήτηση για μεταπτυχιακές σπουδές έχει αυξηθεί. Κάθε χρόνο περίπου 10.000 μεταπτυχιακοί αποφοιτούν από τα ελληνικά ΑΕΙ, ενώ στο ΔΟΑΤΑΠ το 2013 υπεβλήθησαν από Ελληνες 1.951 αιτήσεις για αναγνώριση του μεταπτυχιακού τους τίτλου από ξένο ΑΕΙ και το 2014 2.536 αιτήσεις.

Με το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο, τα προς έγκριση μεταπτυχιακά θα πρέπει να διαθέτουν ένα είδος μελέτης σκοπιμότητας και να απασχολούν νέους επιστήμονες. Το ύψος των διδάκτρων τους θα καθορίζεται, μεταξύ άλλων, από τον αριθμό των διδασκόντων, τη διάρκειά του και τον αριθμό των ωρών διδασκαλίας, τη χρήση εργαστηριακού εξοπλισμού. Βέβαια, η απαγόρευση των καθηγητών πλήρους απασχόλησης να αμείβονται από τη συμμετοχή τους στα μεταπτυχιακά εγείρει πολλές ενστάσεις, καθώς πλήττει την ανταγωνιστικότητα των προγραμμάτων, αφού στην ελκυστικότητα ενός μεταπτυχιακού συμβάλλει και το αντικείμενό του αλλά και οι διδάσκοντές του.

Το θέμα των διδάκτρων θα ρυθμιστεί εκτός εθνικού διαλόγου (σήμερα γίνεται η πρώτη από τις δώδεκα δημόσιες συζητήσεις στις 7 μ.μ. στο Ινστιτούτο Παστέρ, Βασ. Σοφίας 127). Επίσης, με ξεχωριστή διάταξη θα προωθηθούν προς ψήφιση στη Βουλή ευεργετικές εκπτώσεις ή απαλλαγές για τα ΑΕΙ από δημοτικά τέλη και λογαριασμούς ΔΕΚΟ, η αύξηση από 40% σε 50% του ποσοστού των λειτουργικών εξόδων που μπορεί να καλυφθούν από τον Ειδικό Λογαριασμό Κονδυλίων Ερευνας κάθε ΑΕΙ, η αλλαγή του θεσμικού πλαισίου της εταιρείας αξιοποίησης περιουσίας, που διαθέτει κάθε ΑΕΙ, ώστε να μπορεί να αποκτήσει και εμπορικούς σκοπούς. Τα θέματα αυτά έθεσε στην αναπληρώτρια υπουργό Παιδείας Σία Αναγνωστοπούλου η Σύνοδος Πρυτάνεων το περασμένο Σάββατο, κατά την έκτακτη συνεδρίασή της.

Την ίδια στιγμή, σε διαβούλευση ετέθη το νομοσχέδιο για την έρευνα. Σύμφωνα με τον αρμόδιο αναπληρωτή υπουργό Ερευνας και Καινοτομίας Κώστα Φωτάκη, οι διατάξεις του επιλύουν σοβαρά λειτουργικά προβλήματα.

kathimerini.gr