ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΛΑΚΑΣΑΣ

Η πρόβλεψη του νομοθέτη να μπορεί η Σύγκλητος του πανεπιστημίου να απονέμει τον τίτλο του ομότιμου καθηγητή όταν ένας πανεπιστημιακός αποχωρεί, έχοντας φθάσει στη βαθμίδα του καθηγητή, δηλαδή στην ανώτερη ακαδημαϊκή βαθμίδα, είναι προφανώς σοφή. Και αυτό διότι δίνει τη δυνατότητα στην πανεπιστημιακή κοινότητα να τιμά εξέχοντες πανεπιστημιακούς για την προσφορά τους στο ίδρυμα, στην επιστήμη και στην κοινωνία. Και δεν είναι μόνο θέμα απόδοσης τιμών προς το πρόσωπο. Το ίδιο το ίδρυμα παίρνει προστιθέμενη αξία από τους ομότιμους που το «διαφημίζουν» σε κέντρα αριστείας (όχι απαραίτητα ακαδημαϊκά) και ευρύτερα με την πολυποίκιλη δραστηριότητά τους.

Ωστόσο και αυτός ο θεσμός, όπως και πολλοί άλλοι στην Ελλάδα, έχει χάσει το νόημα που όφειλε να έχει, αφού γίνεται όχι απλώς κατάχρηση της διάκρισης, αλλά έχει καταλήξει κανόνας όλοι οι πρωτοβάθμιοι καθηγητές που αφυπηρετούν να παίρνουν τον τίτλο του ομότιμου! Η μαζική «ομοτιμοποίηση» των 145 αφυπηρετησάντων πανεπιστημιακών του ΑΠΘ, που μάλλον αντιστοιχούν στο σύνολο όσων συνταξιοδοτήθηκαν την περασμένη χρονιά, είναι ενδεικτική. Και το ίδιο συμβαίνει σε όλα τα πανεπιστήμια της χώρας. Στα πανεπιστημιακά πηγαδάκια μπορεί κάποιος να ακούσει ότι με τις μαζικές «ομοτιμοποιήσεις» την τιμή λαμβάνουν τόσο καθηγητές που πραγματικά έχουν πλούσιο συγγραφικό έργο και μεγάλη κοινωνική προσφορά αλλά και κάποιοι για τους οποίους μπορεί κανείς να διερωτηθεί πώς κατάφεραν να ανελιχθούν στη βαθμίδα αυτή, όταν δεν έχουν ούτε μία δημοσίευση στο εξωτερικό! Ας μην ξεχνάμε ότι μια διάκριση γρήγορα μπορεί να χάσει την αίγλη της και να μετατραπεί σε συνηθισμένη διαδικασία, επειδή αυτοί που είναι υπεύθυνοι να την απονείμουν ανέχονται τις πιέσεις και δεν τολμούν να την αρνηθούν στους ενδιαφερόμενους. Γιατί να μη συμβαίνει το ίδιο και στα ΑΕΙ...

Από την άλλη, τα ΑΕΙ και το υπουργείο Παιδείας σκοπεύουν με τις «ομοτιμοποιήσεις» να εξασφαλίσουν δωρεάν διδακτικό προσωπικό για να καλύψουν τις ελλείψεις προσωπικού. Χαρακτηριστικά, υπολογίζοντας τις συνταξιοδοτήσεις το 2014, 2015 και φέτος, το διδακτικό προσωπικό του Πανεπιστημίου Αθηνών και του ΑΠΘ θα έχει μειωθεί κατά 17,6% και 16,9% αντίστοιχα.Το υπουργείο σκοπεύει να επιτρέψει να ανατίθεται, χωρίς αμοιβή, στους ομότιμους καθηγητές διδασκαλία στο προπτυχιακό πρόγραμμα για την κάλυψη επειγουσών αναγκών και έπειτα από απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του τμήματος. Τώρα οι ομότιμοι μπορούν να προσφέρουν έργο μόνο σε μεταπτυχιακά προγράμματα.

Με τις πρακτικές αυτές, βέβαια, η διάκριση «κονταίνει». Μήπως είναι καιρός οι πανεπιστημιακοί που δηλώνουν ότι υπερασπίζονται την αριστεία να σταματήσουν να ξοδεύουν αλόγιστα τον τίτλο και να είναι πιο επιλεκτικοί; Και εάν τα ΑΕΙ ψάχνουν για διδάσκοντες, ή να προσλάβουν νέους πανεπιστημιακούς ή έστω ας ανοίξουν τη δεξαμενή σε όλους τους συνταξιούχους. Αλλωστε ελάχιστοι από όσους αρέσκονται σε «κοντούς» τίτλους θα προσφέρουν αφιλοκερδώς και με ουσιαστικό τρόπο κάτι.

kathimerini.gr/