«Τα μαζικά μαθήματα στο αμφιθέατρο μου φαίνονται Μεσαίωνας», λέει στην «Κ» ο Στέφανος Τραχανάς και ξαφνιάζει μόνο όσους δεν τον γνωρίζουν. Ιδρυτικό μέλος των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης (ΠΕΚ) του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Ερευνας, οι οποίες στα μέσα της δεκαετίας του ‘80 έφεραν επανάσταση στον χώρο των εκδόσεων, ο κ. Τραχανάς πάντα βρίσκεται στην πρωτοπορία στον ακαδημαϊκό χώρο. Σήμερα προσπαθεί για την πρόοδο του νέου του «παιδιού»: το Κέντρο Ανοικτών Διαδικτυακών Μαθημάτων - Mathesis. «Το ωραιότερο πράγμα είναι οι προκλήσεις. Ξαναέγινα 30 χρονών με το Mathesis», προσθέτει.
Το Κέντρο ιδρύθηκε το 2015 –τα πρώτα μαθήματα ξεκίνησαν τον Νοέμβριο με περίπου 11.000 φοιτητές– ως ιδιαίτερο τμήμα των ΠΕΚ, με αποκλειστικό σκοπό τη δημιουργία και τη δωρεάν προσφορά στους φοιτητές, στους επιστήμονες και ευρύτερα στο κοινό διαδικτυακών μαθημάτων στο επίπεδο των καλύτερων διεθνών προτύπων. «Δηλαδή στο επίπεδο που επιδιώξαμε να κινείται το εκδοτικό μας πρόγραμμα και στο παραδοσιακό έντυπο σύγγραμμα. Πιστεύουμε ότι η χώρα μας δεν επιτρέπεται να μείνει έξω από τις επαναστατικές αλλαγές που συντελούνται παγκοσμίως σε αυτό το θέμα, και κρίναμε ότι ήταν υποχρέωσή μας, ως μη κερδοσκοπικού οργανισμού που υπηρετεί δημόσιους σκοπούς και αξίες, να δημιουργήσουμε μέσα στις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις μια εθνική εστία διαδικτυακών μαθημάτων που θα παρακολουθεί και να συμβαδίζει με τις διεθνείς εξελίξεις», λέει ο κ. Τραχανάς, καθηγητής Φυσικής και επίτιμος διδάκτορας Πανεπιστημίου Κρήτης.
Τα διαδικτυακά μαθήματα, στα οποία διδάσκουν υψηλού επιπέδου καθηγητές, είναι μια νέα εκδοχή πανεπιστημιακών συγγραμμάτων, τα οποία όμως απαιτούν ειδικευμένο φορέα με ακόμα υψηλότερο επίπεδο επαγγελματισμού και εμπειρογνωμοσύνης από ό,τι στο παραδοσιακό έντυπο βιβλίο. Ενα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των διαδικτυακών μαθημάτων είναι ότι η ποιότητά τους δεν είναι μόνο ζήτημα περιεχομένου και διδακτικής ικανότητας του δημιουργού τους. Εξαρτάται καίρια και από το τεχνολογικό επίπεδο της πλατφόρμας που τα διαχειρίζεται. «Hταν πολύ ευτυχές ότι η πλατφόρμα που χρησιμοποιεί το edX –ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός που έχουν ιδρύσει το Χάρβαρντ και το ΜΙΤ για τη δημιουργία και τη διαχείριση ανοικτών μαθημάτων– δόθηκε για ελεύθερη χρήση σε όποιον το επιθυμεί. Στο OpenEdX, ως πλατφόρμα ανοικτού κώδικα, έχουμε ήδη εγκαταστήσει τα πρώτα μαθήματα του Mathesis», παρατηρεί ο κ. Τραχανάς. Oπως εξηγεί, τα μαθήματα βιντεοσκοπούνται σε στούντιο, με τη λογική της διδασκαλίας μιας ενότητας. Δηλαδή γυρίζονται βίντεο μέσης διάρκειας 10 λεπτών, ευχάριστα στην παρακολούθηση και στην επανάληψη. Ετσι αποφεύγονται τα μειονεκτήματα της βιντεοσκόπησης της διδασκαλίας ενός πανεπιστημιακού στο αμφιθέατρο, η οποία συχνά έχει χάσματα. Στο τέλος της διδασκαλίας, ο φοιτητής λαμβάνει από το σύστημα ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής, οι οποίες εστιάζουν στο μάθημα και τις οποίες πρέπει να απαντήσει. Ο «ηλεκτρονικός δάσκαλος» είναι άμεσα στη διάθεση του φοιτητή. Στο τέλος της εβδομάδας υπάρχουν πιο πολύπλοκα τεστ.
«Κοινωνικό πείραμα»
«Το δεύτερο και καινοτομικό στοιχείο είναι το forum, η κοινότητα των διδασκομένων. Εκεί οι φοιτητές υποβάλλουν ερωτήματα και παίρνουν απαντήσεις από τους συμφοιτητές τους. Εγώ παρεμβαίνω για να διακρίνω τις εξαιρετικές απαντήσεις από τις άστοχες. Είναι ένα απίστευτο κοινωνικό πείραμα», τονίζει ο κ. Τραχανάς, ο οποίος εστιάζει στη σημασία των μαθημάτων στην παραδοσιακή διδασκαλία. «Μπορεί ο φοιτητής να διδάσκεται στο σπίτι του ό,τι ώρα θέλει και να κάνει μόνο τα εργαστήρια ή να μελετά στη σχολή του. Αντιστρέφονται οι όροι», λέει. Ευρύτερα, το Mathesis αποτελεί μια νέα ιδέα στα πανεπιστημιακά δεδομένα της Ελλάδας κόντρα στη μιζέρια της χώρας. Και όπως λέει ο κ. Τραχανάς: «Αν ήταν να συνοψίσουμε την αποστολή μας σε μία λέξη, αυτή θα ήταν Ποιότητα. Αυτή είναι η βασική αξία του Mathesis. Τριάντα χρόνια λαϊκισμού, καταφέραμε το δωρεάν να σημαίνει τζάμπα. Αντίθετα με την κρατούσα άποψη –πως ότι σου προσφέρεται δωρεάν δεν δικαιούσαι να το κρίνεις και να έχεις απαιτήσεις για την ποιότητά του– εμείς πιστεύουμε πως μόνο η υψηλή ποιότητα είναι συμβατή με την ευγένεια που εμπεριέχει η έννοια του δωρεάν· η έννοια του δώρου».
Ο δεύτερος κύκλος διδασκαλίας
Στον δεύτερο κύκλο μαθημάτων του Mathesis:
• Ο Aγγελος Χανιώτης, καθηγητής Αρχαίας Ιστορίας στο Πρίνστον των ΗΠΑ, διδάσκει «Η μακρά Ελληνιστική εποχή: Ο ελληνικός κόσμος από τον Αλέξανδρο στον Αδριανό». Είναι περίοδος πρώιμης παγκοσμιοποίησης. Φαινόμενα όπως η δημιουργία αστικών κέντρων, η τεχνολογική ανάπτυξη, η πολυπολιτισμικότητα, η υπονόμευση δημοκρατικών θεσμών, η μετανάστευση δίνουν ερεθίσματα για προβληματισμό.
• Ο Θεόδωρος Τομαράς, καθηγητής Θεωρητικής Φυσικής στο Παν. Κρήτης, κάνει το μάθημα «Εισαγωγή στη Σχετικότητα και την Κοσμολογία». Η Σχετικιστική Μηχανική δεν είναι κεφάλαιο της Φυσικής για ειδικούς, αλλά βασική γνώση απαραίτητη για την πλήρη κατανόηση της καθημερινής μας εμπειρίας.
• Ο Στέφανος Τραχανάς διδάσκει «Εφαρμοσμένη Κβαντομηχανική- Aτομα», σκοπεύοντας να δείξει ότι η Κβαντομηχανική έχει περάσει στο στάδιο της επιστήμης του μηχανικού. Δεν αρκείται απλώς στο να εξηγεί τον κόσμο, αλλά είναι και η κινητήρια δύναμη αλλαγής του μέσω της τεχνολογίας.
• Η Μαρία Ευθυμίου, καθηγήτρια Ιστορίας στο Παν. Αθηνών, θα διδάξει «Η επανάσταση του 1821. Ενα δύσκολο εγχείρημα μιας περίπλοκης κοινωνίας».
Εγγραφές στον ιστότοπο http://mathesis.cup.gr, email: [email protected], τηλέφωνο: 2810-39.10.48.
