ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΤΥΧΙΟΥΧΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΜΟΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΥΤΩΝ (ΕΣΠΕΜ)

Τ.Θ. 13656, 10310 Αθήνα

www.musictherapy.gr

email: [email protected]

τηλ.: 210-6141286

Αθήνα, 22 Φεβρουαρίου 2016

ΠΡΟΣ:

- Τον Πρύτανη του Πανεπιστημίου Μακεδονίας κ. Αχιλλέα Ζαπράνη

- Την Σύγκλητο Ειδικής Σύνθεσης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας

- Τον Αναπληρωτή Πρύτανη του Πανεπιστημίου Μακεδονίας κ. Κωνσταντίνο Σ. Παπαδόπουλο

- Την Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας του Πανεπιστημίου Μακεδονίας

- Τον Πρόεδρο του Συμβουλίου του Πανεπιστημίου Μακεδονίας κ. Γεώργιο Κωνσταντινίδη

- Τη Γενική Συνέλευση Ειδικής Σύνθεσης του Τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας

- Τον Πρόεδρο του Τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας κ. Ευγένιο Πολίτη

- Τη Συντονιστική Επιτροπή του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών « Μουσική και Κοινωνία» του Τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονία

ΘΕΜΑ: Διευκρινήσεις σχετικά με το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ», Κατεύθυνση 2: «Μουσική - Θεραπεία, Άτομα με Αναπηρία (Α.με.Α.) και Ποιότητα Ζωής» του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.

Αξιότιμοι κύριοι,

Το ΔΣ του Ελληνικού Συλλόγου Πτυχιούχων Επαγγελματιών Μουσικοθεραπευτών πληροφορήθηκε από τη δημοσίευση του Φύλλου Εφημερίδας της Κυβέρνησης, την αντίστοιχη πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος και την ιστοσελίδα του Τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης την ίδρυση Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών με τίτλο «Μουσική και Κοινωνία» (ΦΕΚ Τεύχος Β 2890/30­-12­-2015) με τις εξής κατευθύνσεις:

  1. Διδακτική της Μουσικής
  2. Μουσική ­- Θεραπεία, Άτομα με Αναπηρία (Α.με.Α) και Ποιότητα Ζωής

του Τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας που πρόκειται να λειτουργήσει από το εαρινό εξάμηνο του 2016.

Αρχικά καλωσορίσαμε την πρωτοβουλία του Πανεπιστημίου Μακεδονίας για την προώθηση ενός αντικειμένου που έγκειται στον ευρύτερο χώρο της μουσικής και της υγείας (music and health) και είναι συναφές με αυτό της μουσικοθεραπείας. Η περαιτέρω εκπαίδευση μουσικών που ενδιαφέρονται να εργαστούν στους χώρους της ειδικής αγωγής και της υγείας θεωρείται ανεκτίμητης αξίας και πιστεύαμε πως το συγκεκριμένο πρόγραμμα μπορούσε να συμβάλει ουσιαστικά προς αυτήν την κατεύθυνση.

Ωστόσο, λόγω της σύγχυσης για το περιεχόμενο αλλά και τον τίτλο σπουδών, μετά από αιτήματα για διευκρινίσεις από μέλη του συλλόγου και επικοινωνία / αλληλογραφία με τη διδάσκουσα στο πρόγραμμα, μουσικοθεραπεύτρια και μέλος του ΕΣΠΕΜ κα Ν. Ψαλτοπούλου πληροφορηθήκαμε ότι «το μεταπτυχιακό πρόγραμμα "Μουσική-Θεραπεία, Άτομα με Αναπηρία (Α.με.Α) και Ποιότητα ζωής" - κατά δήλωσή της ιδίας πάντα - αποτελεί «αυτόνομο μεταπτυχιακό πρόγραμμα μουσικοθεραπείας», [...] «ο απόφοιτος [του εν λόγω προγράμματος] «θα λάβει μεταπτυχιακό δίπλωμα ειδίκευσης (ΜΔΕ) στην κατεύθυνση “Μουσική-Θεραπεία, Άτομα με Αναπηρία (Α.με.Α) και Ποιότητα ζωής" και θα είναι σε θέση να εργαστεί μόνο με άτομα με αναπηρία».

Επιπλέον διαβάζοντας το ΦΕΚ 2890/30-12-2015 (http://www.uom.gr/media/docs/mus-soc/FEK-Idrysis.pdf) αλλά και την Πρόσκληση Ενδιαφέροντος για την Εισαγωγή στο Πρόγραμμα (http://www.uom.gr/media/docs/mus-soc/Prosklisi-PMS-Mousiki-kai-Koinonia-A-Kyklos.pdf), διαπιστώσαμε ότι υπάρχουν πολλά σοβαρά ζητήματα που επιθυμούμε να σας θέσουμε υπό τη μορφή ερωτημάτων, τα οποία και απαριθμούμε παρακάτω:

  1. Το δεύτερο σκέλος του τίτλου Άτομα με Αναπηρία (Α.με.Α) αποτελεί προσδιορισμό του πρώτου ('Μουσική-Θεραπεία’) ή ανεξάρτητο πεδίο; Εάν αποτελεί προσδιορισμό του πρώτου, ο αναγνώστης εύλογα συμπεραίνει ότι οι απόφοιτοι θα εργάζονται αποκλειστικά με Α.με.Α. Αυτό όμως δεν φαίνεται να ισχύει, εφόσον στο Άρθρο 2 του ΦΕΚ αναφέρεται ακριβώς:

«Απώτερος σκοπός του Π.Μ.Σ. “Μουσική και Κοινωνία” είναι να παρέχει τα απαραίτητα εφόδια και να καταρτίσει τους σπουδαστές προκειμένου να είναι σε θέση α) [...], β) να εργαστούν με άτομα με αναπηρίες, με ειδικούς πληθυσμούς όπως άτομα τρίτης ηλικίας, χρόνια ασθενείς, καθώς και με κοινωνικά περιθωριοποιημένες ομάδες και ομάδες που απειλούνται με κοινωνικό αποκλεισμό (φυλακισμένοι, εξαρτημένα άτομα, θύματα βίας κ.λπ.»

«Η θεωρητική κατάρτιση κι εκπαίδευση των σπουδαστών στη χρήση της μουσικής ως συμπληρωματικής θεραπευτικής παρέμβασης σε ένα μεγάλο φάσμα ατόμων με αναπηρία (τύφλωση, βαρηκοΐα, [sic] σύνδρομα, αυτισμός, εγκεφαλική παράλυση, μαθησιακές δυσκολίες κ.α.), νοσοκομειακούς ασθενείς, πρόωρα βρέφη και νεογνά, ψυχιατρικές μονάδες, κέντρα απεξάρτησης, ιδρύματα για άτομα τρίτης ηλικίας, ιδρύματα αποκατάστασης κ.λπ., με στόχο τη θεραπευτική αντιμετώπιση, τη διαχείριση του ελεύθερου χρόνου, την καλύτερη ποιότητα ζωής και τη σταδιακή κοινωνική ενσωμάτωση των ατόμων.»

Οι θεραπευτικές παρεμβάσεις (συμπληρωματικές και κύριες) που χρησιμοποιούν ως κύριο εργαλείο τη μουσική αποτελούν το αντικείμενο πρακτικής, μελέτης και έρευνας του πεδίου της Μουσικοθεραπείας (Music Therapy). Η Μουσικοθεραπεία είναι μια αυτόνομη -από το 1950- επιστημονική και επαγγελματική ειδικότητα, με πανεπιστημιακά προγράμματα σπουδών, διεθνείς επιστημονικές ενώσεις και οργανισμούς, βιβλιογραφία, έρευνα και τεκμηρίωση. Οι σπουδές στη Μουσικοθεραπεία τείνουν να υπακούν σε κοινά πρότυπα στον ευρωπαϊκό και διεθνή χώρο με στόχο την εκπαίδευση αυτόνομων και ικανών να συμμετέχουν ισότιμα σε διεπιστημονικές ομάδες θεραπευτών. Κορυφαία παραδείγματα η Μ. Βρετανία και οι ΗΠΑ όπου η Μουσικοθεραπεία είναι θεσμικά κατοχυρωμένη παραϊατρική ειδικότητα και υπόκειται σε αυστηρό έλεγχο όσον αφορά τις προϋποθέσεις και το περιεχόμενο των σπουδών καθώς και τη δεοντολογία της κλινικής πρακτικής. Εξ όσων γνωρίζουμε, δεν υφίσταται διαχωρισμός ανάλογα με τον πληθυσμό εργασίας όπως συμβαίνει στον τίτλο του συγκεκριμένου ΠΜΣ κάτι που δείχνει έλλειψη επιστημονικής γνώσης του αντικειμένου.

Όμως, ακόμη και αν δεχτούμε ότι το πρόγραμμα αφορά στην συνολική εκπαίδευση στη μουσικοθεραπεία όπως προκύπτει από την επαναλαμβανόμενη χρήση των όρων «μουσικοθεραπεία», «κλινική άσκηση», «εποπτεία» και από τους πληθυσμούς που αναφέρονται στο άρθρο 2, σε καμία περίπτωση και σύμφωνα με το επισυναπτόμενο πρόγραμμα σπουδών δεν πληροί τις προϋποθέσεις που κατά πλειοψηφία ισχύουν στον ευρωπαϊκό ακαδημαϊκό χώρο (διάρκεια σπουδών τουλάχιστον 4 εξαμήνων, το περιεχόμενο και το εύρος των προσφερόμενων μαθημάτων, την επιστημονική συνάφεια των διδασκόντων με το αντικείμενο[1]).

Για περισσότερες πληροφορίες σας παραπέμπουμε στις ιστοσελίδες:

  • Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Μουσικοθεραπείας http://emtc-eu.com/
  • European Consortium for Arts Therapies Education http://www.ecarte.info/
  • Health Professions Council http://www.hcpc-uk.org/
  • Ελληνικός Σύλλογος Πτυχιούχων Επαγγελματιών Μουσικοθεραπευτών http://www.musictherapy.gr/
  • British Association for Music Therapy http://www.bamt.org/
  • American Association for Music Therapy http://www.musictherapy.org/
  • Βρετανική Ένωση για τη Μουσικοθεραπεία http://www.bamt.org/
  • World Federation of Music Therapy http://www.bamt.org/

Αν βέβαια τα αναφερόμενα πεδία του τίτλου δεν αλληλοπροσδιορίζονται αλλά είναι αυτόνομα, τότε εύλογα τίθεται το εξής ερώτημα: Είναι δυνατόν το μεταπτυχιακό να καταρτίζει τους σπουδαστές σε τρεις ανεξάρτητους τομείς;

  1. Η Πρόσκληση Ενδιαφέροντος όπως έχει δημοσιευτεί από το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, αλλά ΔΕΝ περιλαμβάνεται στο αντίστοιχο ΦΕΚ (2890/30-12-2015, Άρθρο 4), ορίζει μία ΕΙΔΙΚΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΕΙΣΑΚΤΕΩΝ στην οποία περιλαμβάνονται (όπως αναγράφεται ακριβώς στην Πρόσκληση):

«απόφοιτοι ΑΕΙ ή ΤΕΙ που έχουν επιτυχώς παρακολουθήσει [στον προπτυχιακό κύκλο] τέσσερα (4) μαθήματα μουσικοθεραπείας και έχουν εκπονήσει διπλωματική εργασία στη μουσικοθεραπεία όπως πιστοποιείται μέσω της αναλυτικής τους βαθμολογίας από το ΑΕΙ ή ΤΕΙ ή πτυχιούχοι τμημάτων Πανεπιστημίων της ημεδαπής και ομοταγών αναγνωρισμένων ιδρυμάτων της αλλοδαπής καθώς και πτυχιούχοι τμημάτων Τ.Ε.Ι. που έχουν συμπληρώσει διετές τουλάχιστον πρόγραμμα Μουσικοθεραπείας σε μη πανεπιστημιακό ίδρυμα και μπορούν να το πιστοποιήσουν με σχετική βεβαίωση σπουδών/αναλυτική βαθμολογία».

Όσοι ανήκουν στην ΕΙΔΙΚΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΕΙΣΑΚΤΕΩΝ:

α) για να ολοκληρώσουν το μεταπτυχιακό κύκλο σπουδών “υποχρεούνται σε παρακολούθηση μόνον του μαθήματος «Μεθοδολογία Έρευνας» και της «Μεταπτυχιακής Διπλωματικής Εργασίας» (ο.π.). β) Εξαιρούνται από την υποχρέωση της ακρόασης στις εισαγωγικές εξετάσεις και υποχρεούνται να προσέλθουν μόνο στην συνέντευξη. γ) Ζητείται να έχουν επίπεδο γνώσης της αγγλικής γλώσσας Β1 (καλή γνώση), όταν το επίπεδο για τους υπόλοιπους εισακτέους είναι C1 (πολύ καλή γνώση).

Διερωτώμεθα αν θεωρούνται σύννομα τα εξής:

  • Να αποτελεί κριτήριο για στοιχειοθέτηση ΕΙΔΙΚΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΙΣΑΚΤΕΩΝ η οποία απαλλάσσεται από την πλειοψηφία των μαθημάτων (5 σε σύνολο 7) η παρακολούθηση “διετούς τουλάχιστον προγράμματος Μουσικοθεραπείας σε μη πανεπιστημιακό ίδρυμα”.
  • Προπτυχιακά μαθήματα να υποκαθιστούν σχεδόν εξ ολοκλήρου τα προσφερόμενα μαθήματα του ΠΜΣ.
  • Να ζητείται στην ΕΙΔΙΚΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΕΙΣΑΚΤΕΩΝ διαφορετικό επίπεδο γνώσης της Αγγλικής Γλώσσας.
  • Να εμφανίζεται ΕΙΔΙΚΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΕΙΣΑΚΤΕΩΝ στην Πρόσκληση Ενδιαφέροντος η οποία δεν υπάρχει στο σχετικό ΦΕΚ.

Ακόμα, θεωρείται σύννομο το ότι η μοναδική αναφερόμενη ως διδάσκουσα μουσικοθεραπεύτρια στο πρόγραμμα αυτό είναι ταυτόχρονα «Υπεύθυνη της Σχολής Μουσικοθεραπείας» στο Ωδείο Μουσικό Κολλέγιο στη Θεσσαλονίκης (http://www.odeio-mousikocollegio.com/home.php?action=cat&category=/Spoudes_Eidikeusi&subcategory=Mousikotherapia&hr=1&language=GR) το οποίο αναφέρει στην ιστοσελίδα του ότι παρέχει τριετούς διάρκειας «σπουδές εξειδίκευσης στην Μουσικοθεραπεία» κατά την τελευταία δεκαετία; Να διευκρινιστεί ότι τουλάχιστον επί του παρόντος δεν υφίσταται κάποιο άλλο αντίστοιχο ιδιωτικό πρόγραμμα.

Μήπως αυτή η πρακτική α) αναγνωρίζει και εξομοιώνει εμμέσως πρόγραμμα σπουδών ιδιωτικής και μάλιστα μη τυπικής εκπαίδευσης με το πρόγραμμα μαθημάτων του ΠΜΣ της δημόσιας πανεπιστημιακής εκπαίδευσης; β) Μήπως δημιουργεί ζητήματα ισότητας των ευκαιριών κατά την διαδικασία επιλογής των υποψηφίων;

Το ΔΣ επίσης διαπιστώνει ότι το συγκεκριμένο ΠΜΣ απέχει μακράν από τα ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα που αφορούν τα πανεπιστημιακά προγράμματα σπουδών σε χώρες στις οποίες η μουσικοθεραπεία είναι ένα καθιερωμένο επάγγελμα υγείας με αυστηρά κριτήρια για την εκπαίδευση και την άσκησή του, όπως η Μ. Βρετανία, οι ΗΠΑ ο Καναδάς, η Αυστραλία, η Ν. Αφρική, κ.λπ. Με βάση τα παραπάνω δεδομένα, ο τίτλος, η δομή και το περιεχόμενο σπουδών του συγκεκριμένου ΠΜΣ επιτείνουν την σύγχυση του κοινού σχετικά με τις προϋποθέσεις εκπαίδευσης και άσκησης της μουσικοθεραπείας ως επαγγέλματος υγείας στην Ελλάδα.

Μας λυπεί βαθιά όταν συνειδητοποιούμε ότι οι προσπάθειες που γίνονται τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας εκ μέρους του Συλλόγου μας από τους μουσικοθεραπευτές με πιστοποιημένες πανεπιστημιακές σπουδές, κινδυνεύουν να ματαιωθούν με το παρόν ΠΜΣ. Ο Ελληνικός Σύλλογος Πτυχιούχων Επαγγελματιών Μουσικοθεραπευτών (ΕΣΠΕΜ), έχει αφιερώσει πολύτιμο χρόνο και ενέργεια για να ενημερώσει το κοινό αλλά και τους ειδικούς σε χώρους της υγείας και εκπαίδευσης σχετικά με τις ουσιαστικές και τυπικές προϋποθέσεις άσκησης της σύγχρονης επιστήμης και τέχνης της Μουσικοθεραπείας. Οι δράσεις αυτές έχουν όλα αυτά τα χρόνια πλαισιωθεί από την ελπίδα ότι το συντομότερο δυνατόν η μουσικοθεραπεία θα αναγνωριστεί επίσημα από το Ελληνικό κράτος κατά τα ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα ως επάγγελμα και αυτόνομη επιστημονική ειδικότητα και θα σταματήσει να αποτελεί ‘πάρεργο’ ανειδίκευτων επαγγελματιών από διάφορους χώρους που σχετίζονται ενδεχομένως με την υγεία ή/και την εκπαίδευση, οι οποίοι συχνά αυτοαποκαλούνται μουσικοθεραπευτές χωρίς να έχουν τις κατάλληλες σπουδές.

Το παρόν μεταπτυχιακό, αντί να απαντά στις προσδοκίες μας για μια υψηλού επιπέδου πανεπιστημιακή εκπαίδευση σε αυτό τον τομέα, δυστυχώς έρχεται να ενισχύσει ιδιωτικά μη πανεπιστημιακά προγράμματα εκπαίδευσης και να επιτείνει τη σύγχυση του κοινού σχετικά με την διεθνώς αποδεκτή οριοθέτηση των επιστημονικών πεδίων της Μουσικής στην Υγεία, της Μουσικής στην Εκπαίδευση και της Μουσικοθεραπείας.

Δεδομένου αυτού και των άλλων προβληματισμών που αναφέρθηκαν παραπάνω, προκύπτει το ερώτημα ποιοι είναι οι επιστημονικοί, δεοντολογικοί/ηθικοί και κοινωνικοί στόχοι που υπηρετεί το παρόν ΠΜΣ;

Για το ΔΣ του ΕΣΠΕΜ

Ο Πρόεδρος Η Γραμματέας

Κουκουράκης Δημήτρης Αραχωβίτη Ευαγγελία

[1] Η έλλειψη επιστημονικότητας είναι εμφανής και από την επιλογή της χρήσης του όρου «συμπληρωματική θεραπευτική παρέμβαση», δεδομένου ότι σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, η μουσικοθεραπεία αποτελεί είτε συμπληρωματική είτε κύρια θεραπεία ανάλογα με την κρίση του μουσικοθεραπευτή και/ή της διεπιστημονικής ομάδας.