Οι πρώτοι των πρώτων στα ελληνικά πανεπιστήμια και ΤΕΙ χάνουν το προνόμιο των υποτροφιών.
Πλέον τα κοινωνικά κριτήρια και όχι μόνο η επίδοση, θα μετρούν για τη χορήγηση των υποτροφιών στους προπτυχιακούς φοιτητές από το Ιδρυμα Κρατικών Υποτροφιών (ΙΚΥ). Το υπουργείο Παιδείας αποφάσισε να «νερώσει» τα κριτήρια της αριστείας, όχι διότι δεν υπάρχουν άριστοι στα ΑΕΙ/ΤΕΙ αλλά διότι δεν έχει το ίδιο κονδύλια για υποτροφίες και προσπαθεί να αξιοποιήσει κονδύλια της Ε.Ε. Το υπουργείο Παιδείας θα ζητήσει από την αρμόδια διαχειριστική αρχή του ΕΣΠΑ περίπου 2 εκατομμύρια ευρώ για το 2016-17.
Ειδικότερα, χθες ο υπουργός Παιδείας Νίκος Φίλης επανήλθε στο θέμα της ρύθμισης με την οποία τροποποιεί το κριτήριο απονομής υποτροφιών ώστε να είναι δικαιούχοι όχι μόνο όσοι έχουν πάρει το πτυχίο τους με άριστα (μέσο όρο από 8,5 και πάνω), αλλά και όσοι έλαβαν πτυχίο με λίαν καλώς, δηλαδή με μέσο όρο βαθμολογίας από 6,5 έως 8,4. Η ρύθμιση προκάλεσε σωρεία αντιδράσεων, στις οποίες απαντώντας ο κ. Φίλης δήλωσε ότι «δίνουμε για πρώτη φορά μετά από χρόνια υποτροφίες στους φοιτητές μέσω του ΙΚΥ και αντιδρούν γιατί διευρύνουμε τα κριτήρια, ώστε να συμπεριληφθούν περισσότεροι δικαιούχοι και να μην απολεσθούν ευρωπαϊκοί πόροι. Αν δεν το κάναμε, θα κατηγορούμαστε ότι τασσόμαστε εναντίον της αριστείας».
Οπως ανέφερε χθες στην «Κ» η πρώην πρόεδρος του ΙΚΥ, αναπληρώτρια καθηγήτρια του Παν. Αθηνών, Εφη Μπάσδρα, υποτροφίες χορηγήθηκαν –με κονδύλια του κρατικού προϋπολογισμού, περίπου 4,5 εκατ. ευρώ– τελευταία φορά το 2013. Με το ισχύον καθεστώς το ΙΚΥ χορηγεί από τον κρατικό προϋπολογισμό ετησίως υποτροφίες:
• Εφάπαξ ποσό 1.467,35 ευρώ στο 1% των πρωτοετών ανά Τμήμα, με βάση την κατάταξη εισαγωγής τους. Το οικογενειακό τους εισόδημα δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 53.000 ευρώ (ποσό υψηλό). Στον πρώτο εισαχθέντα σε κάθε Τμήμα χορηγούνται επιπλέον εφάπαξ 293,47 ευρώ.
• Στον φοιτητή με την υψηλότερη βαθμολογία (πάντα πάνω από 8,5) σε κάθε έτος σπουδών.
Οπως ανέφερε χθες στην «Κ» ο νυν πρόεδρος του ΙΚΥ, ομότιμος καθηγητής του Παν. Αθηνών, Κυριάκος Αθανασίου, έχει προταθεί να εισέλθουν και κοινωνικά κριτήρια στην χορήγηση υποτροφιών με δεδομένο ότι το βαθμολογικό όριο θα μειωθεί στο 6,5. Ο κ. Αθανασίου ανέφερε ότι «η συγκεκριμένη ρύθμιση αφορά σε φοιτητές που ενώ αριστεύουν στις εισαγωγικές εξετάσεις για το ΑΕΙ, στη συνέχεια δεν καταφέρνουν να διατηρήσουν βαθμό πάνω από 8,5 και έτσι χάνουν την υποτροφία». Μάλιστα, αυτό συνέβη με χρήματα που δόθηκαν από προσφορές Κυπρίων. Ωστόσο, η συνέχιση της υποτροφίας σε εκείνους που πήραν κατά την εισαγωγή τους δεν παρουσιάζεται στην ιστοσελίδα του ΙΚΥ και η κ. Μπάσδρα δήλωσε στην «Κ» ότι ετησίως υποτροφία παίρνει μόνο ο πρώτος της χρονιάς.
Επίσης, ο κ. Αθανασίου τόνισε ότι ο ιδρυτικός νόμος του ΙΚΥ, τον οποίο εισηγήθηκε ο Γεώργιος Παπανδρέου ως υπουργός Παιδείας το 1950, αναφέρει πως «των ενισχύσεων αυτών δικαιούνται μόνον πρόσωπα μη διαθέτοντα επαρκή ίδια (προσωπικά) οικονομικά μέσα που διακρίνονται για την επίδοση στις σπουδές τους, τη χρηστότητα και το ήθος».
Βεβαίως, αντί να χαμηλώσει το βαθμολογικό όριο και να τεθούν κοινωνικο-οικονομικά κριτήρια για τις υποτροφίες, θα μπορούσε οι υποτροφίες να δίνονται στον πρώτο κάθε έτους και όχι στον ίδιο φοιτητή, όπως υποστηρίζει ότι συμβαίνει ο κ. Αθανασίου.
Aριστοι υπάρχουν και είναι υπεραρκετοί. Σε σύγκριση με μία δεκαετία πριν, τα άριστα πτυχία –με βαθμό πάνω από 8,5– έχουν αυξηθεί κατά 33%.
Το μυστικό κρύβεται στο ότι η προωθούμενη ρύθμιση (που εισάγει κοινωνικοοικονομικά κριτήρια στη χορήγηση υποτροφιών) επιτρέπει να διεκδικηθούν κονδύλια ΕΣΠΑ, το οποίο χρηματοδοτεί «κοινωνικές δράσεις ανάγκης, εν μέσω κρίσης». Η κυβέρνηση, ωστόσο, μάλλον αγνοεί ότι η ανάταξη μιας χώρας από μα πολυεπίπεδη κρίση βασίζεται στην αριστεία.
